 |
 |
|
 |
 |
|
PATENT İÇİN
TIKLAYIN
 |
|
 |
| |
NEDEN
MARKA TESCİLİ? |
 |
| |
|
Markalar
somut varlıklardan daha değerlidir.
Artık şirketlerin güçleri sahip
oldukları maddi varlıklardan çok
markalarının değerleri ile
ölçülmektedir. Bu noktada markaların
korunması gerekliliği ortaya
çıkmaktadır. Markanın koruması elbetteki
onun sahibi adına tescil edilmesi ile
başlar. Marka koruması Türkiye'nin de
1930 yılında imza atığı "Paris
Anlaşması" kriterlerine göre; 1995
yılından itibaren yürürlükte olan 556
sayılı kanun hükmünde kararnameye göre
korunur.
Gerek üretim, gerekse hizmet
işletmeleri; ürün veya hizmetlerini
ayırt etmek için kullandıkları
markaların başkası veya başkaları
tarafından taklit edilmesini önlemek
için "marka tescili" ile bu markalarını
koruma altına almalıdırlar. Marka
tescili; kullanılan isim, logo veya
ayırt edici işaretin birebir aynısının
veya benzerlerinin kullanılmasını
engelleyen en önemli ve güçlü kanuni
yoldur. |
| |
|
|
| |
GENEL
BİLGİ |
|
|
| |
|
Dünya
ekonomi, mali ve ticari düzeni
temelde,Uluslar arası Para Fonu (IMF),
Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO)
tarafından şekillendirilmekte, diğer
kuruluşlar bu düzenin işletilmesine
yardımcı olmaktadırlar.
Buna göre dünya ticaret sistemi, bundan
sonra Dünya Ticaret Örgütü'nün öngördüğü
esaslara göre şekillenecektir.
Demokratik rejimlerin ve piyasa
ekonomilerinin dünya çapında
yaygınlaşmasının birer aracı olan bu
uluslar arası sistemin iyi bir biçimde
yürütülebilmesi için, ticaretin
serbestleşmesi ve teşebbüsler arası
rekabetin korunmasında daha ileri
uygulamaların kabul edilmesi
gerekmektedir.
Fikri ve sınai haklar konusu, dünya
ekonomi ve ticari düzenine de temel
teşkil etmektedir. Nitekim, Dünya
Ticaret Örgütü fikri mülkiyetin
ticaretle ilgili yönlerini de
kapsamaktadır.
O halde dünyanın ekonomi ve ticari
düzenine temel teşkil eden fikri
mülkiyet haklarını tanımak gerekir.
Patent, faydalı model, ticaret ve hizmet
markaları, sınai tasarım ve model,
ticaret unvanı ve işletme adı, coğrafi
işaretler, yarı iletken ürünlerin
topoğrafisi, yeni bitki türleri ve
benzeri haklar gibi korunan fikir
ürünleri, genel olarak, fikri mülkiyet
hakları kavramı içinde
değerlendirilmektedir.
Bu bölümde fikri mülkiyet hakkı olarak
belirtilen "marka" konusu ele
alınmıştır. |
| |
|
|
| |
MARKA TANIMI |
|
|
| |
|
Marka, bir işletmenin mal ve
hizmetlerini bir başka işletmenin mal
veya hizmetlerinden ayırt etmeyi
sağlaması koşuluyla, kişi adları dahil
özellikle sözcükler, şekiller, harfler,
sayılar, malların biçimi veya
ambalajlarının gibi çizimle
görüntülenebilen veya benzer biçimde
ifade edilebilen, baskı yoluyla
yayımlanabilen ve çoğaltılabilen her
türlü işarettir (556 sayılı Markaların
Korunması Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname m. 5/I.)
Bu tanıma göre; Bellona, LG, Philips,
Mopak, Beko, Armani, Cristion Dior, Walt
Disney birer markadır.
KHK'nin 5. maddesinde ifade edilen,
işaretin "çizimle görüntülenebilme veya
benzer biçimde ifade edilebilme, baskı
yoluyla yayınlanabilme ve
çoğaltılabilmesi" koşulu, sadece iki
boyutlu işaretlerin marka olabileceği
anlamına gelmez. Bir ses veya melodinin
yada üç boyutlu bir işaretin de marka
olarak kullanılabilmesi gerekir. Ses
veya melodinin notaya dökülmüş şeklinin,
üç boyutlu işaretin iki boyutlu resminin
"çizimle görüntülenebilme veya benzer
biçimde ifade edilebilme, baskı yoluyla
yayınlanabilme ve çoğaltılabilme"
kapsamında yer aldığı açıktır. |
| |
|
|
| |
TÜRLERİ VE FONKSİYONLARI |
|
|
| |
|
Marka çeşitli yönlerden aşağıdaki
gruplara ayrılır:
Ticaret markaları, hizmet markaları,
Ferdi markalar, garanti markaları, ortak
markalar,
Tanınmış markalar,
Temsilci markaları,
Topluluk markası,
Uluslar arası tescil (Madrid Protokolü).
Markanın ayırt etme, mal veya hizmetin
menşeini gösterme, garanti etme, reklam,
mutlak hak, koruma gibi ekonomik ve
hukuki fonksiyonları bulunmaktadır. |
| |
|
|
| |
MALİ DEĞERİ |
|
|
| |
|
Markanın mail değeri çeşitli yöntemlerle
hesaplanabilecek bir miktar paradan
ibarettir. Markanın mali değeri ile
anlatılmak istenen, hak sahibine parayla
ölçülebilen yarar sağlamasıdır. Markanın
mali değerini, hak sahibine ait
işletmenin objektif ve sübjektif durumu
belirler. Hesaplamada önce objektif,
sonrada sübjektif durum değerlendirilir. |
| |
|
|
| |
VERGİ HUKUKU YÖNÜNDEN DEĞERLEMESİ |
|
|
| |
|
Marka hakkı, maddi olmayan duran
varlıklar kapsamına girer. Marka hakkı,
belirli ömrü olan ve süresi sınırlı bir
maddi olmayan duran varlıktır. Gayri
maddi duran varlıklar bilançonun
aktifinde gösterilir.
Maddi olamayan duran varlıklar, maliyet
bedeli ile değerlendirilmekte ve yok
edilmeleri de amortisman yolu ile
olmaktadır (VUK m. 296/II).
Türk Ticaret Kanununa göre de marka
hakları, en fazla maliyet değeri
üzerinden bilançoya geçirilir (m. 460/I.
II).
Kaza mercilerinin re'sen biçtikleri
değerler de emsal bedeli yerine geçer (VUK
m. 267/IV). |
| |
|
|
| |
MARKA HAKKI SAHİBİ VE KAPSAMI |
|
|
| |
|
Marka hakkı sahibine marka sahibi
denilir. Marka üzerindeki hak mutlak bir
haktır. Marka hakkı, sahibine, markanın
başkası tarafından kullanılmasını
yasaklayan inhisari hak ve yetkiler
sağlar.
Üçüncü kişiler, marka hakkı sahibinin
izni olmadan markayı kullanamazlar (KHK
m. 9). Aksi halde, marka sahibinin bunun
önlenmesini isteme hakkı vardır. |
| |
|
|
| |
TESCİL İÇİN BAŞVURU |
|
|
| |
|
Marka hakkı sahibine sağlanan marka
koruması tescil yolu ile elde edilir (KHK
m. 6).
Marka tescili için yetkili merci Türk
Patent Enstitüsü'dür.
Marka tescil başvuruları 556 sayılı
Markaların Korunması Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname ile Uygulama Şeklini
Gösterir Yönetmelik hükümlerine göre
yapılır.
Başvuru için gerekli olan belgeler
şunlardır (KHK m. 23):
|
|
|
Şekli ve kapsamı yönetmelikte
belirlenen, başvuru sahibinin
kimliğine ilişkin bilgileri de
içeren başvuru dilekçesi,
|
|
|
|
Markanın yayına ve çoğaltılmaya
elverişli örneği, |
|
|
|
Markanın kullanılacağı malların
veya hizmetlerin listesi,
|
|
|
|
Başvuru ücretinin ödendiğini
gösterir belge aslı,
|
|
|
|
Sınıf veya sınıfların ücretinin
ödendiğini gösterir belge aslı,
|
|
|
|
Marka vekili tayin edilmiş ise
vekaletname, |
|
|
|
Başvuru sahibi tüzel kişi ise
imza sirküleri, |
|
|
|
Başvuru sahibinin ticaretle
uğraştığını gösterir belge. |
Bir marka tescil başvurusunun
geçerliliği için, başvuru harcının,
marka başvurusu araştırma, inceleme ve
değerlendirme ücretinin başvuru ile
birlikte ödenmesi ve beş adet örneğinin
verilmesi şarttır (KHK. m. 81; Yön. m.
13). |
| |
|
|
| |
BAŞVURUNUN İNCELENMESİ |
|
|
| |
|
Türk Patent Enstitüsü, başvuru için
gerekli olan belgelerin varlığı ve
herhangi bir şekil eksikliğinin bulunup
bulunmadığını öncelikle inceler (KHK m.
29). Enstitü yapacağı inceleme sonucunda
aşağıda belirtilen kararlardan birini
verir:
Eksiklik olmadığı
Enstitü inceleme sonunda herhangi bir
eksikliğin olmadığına karar verirse,
marka tescil başvurusu kesinleşir.
Uygunsuzlukların ve eksikliklerin
giderilmesi
Enstitü inceleme sonunda başvurunun
mevzuata uygun olmadığını saptarsa,
uygunsuzlukların ve eksikliklerin
giderilmesi için başvuru sahibine iki
aylık süre verir.
Enstitü bundan sonra incelemesini
başvuru yapma hakkı, mutlak ret
nedenleri ve rüçhan hakkı yönünden
yapar. |
| |
|
|
| |
BAŞVURUNUN YAYINLANMASI |
|
|
| |
|
Başvuru şartları eksiksiz bir şekilde
yerine getirilmiş ve reddini
gerektirecek bir neden yoksa, marka
tescil başvurusu ilgili bültende
yayınlanır (KHK m. 33).
Başvurunun yayınlanmasının üçüncü
kişiler ve başvuru sahibi yönünden
hukuki sonuçları vardır. |
| |
|
|
| |
ÜÇÜNCÜ
KİŞİLERİN GÖRÜŞ VE İTİRAZLARI |
|
|
| |
|
Marka tescil başvurusunun bültende
yayınlanmasından sonra iki farklı
gelişme olabilir.
Üçüncü kişilerin görüşleri
Marka başvurusunun yayınından sonra
üçüncü kişiler, markanın tescilini
önleyen mutlak nedenlerin bulunduğunu
belirten yazılı görüşlerini Enstitü'ye
sunabilir (HUMK m. 34).
İtiraz
Üçüncü kişiler, marka başvurusunun
yayınından sonra, tescili istenen işaret
için mutlak veya nispi bir red sebebine
ilişkin itirazlarını yapabilir (KHK m.
35/I). İtiraz süresi, marka başvurusunun
bültende yayınından itibaren üç aydır.
İtirazlar yazılı ve gerekçeli olarak
yapılır.
Enstitü, itiraz üzerine aşağıdaki
kararları verebilir:
İtirazın reddine,
İtirazın kabulüne,
İtiraz, başvuruda kullanılmadığı
belirtilen mallar veya hizmetlerden bir
kısmıyla ilgili olarak geçerli
bulunursa, bu mallar veya hizmetlere
ilişkin olarak kabul edilir. |
| |
|
|
| |
TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ KARARINA İTİRAZ VE
DAVA |
|
|
| |
|
Türk Patent Enstitüsü'nün kararlarına
karşı, Enstitü nezdinde itiraz
edilebilir (KHK m. 47).
İtiraz, kararın bildiriminden itibaren
iki ay içinde yazılı olarak yapılır (KHK
m. 49).
Enstitü, itiraz üzerine aşağıdaki
kararları verebilir:
Enstitü itirazı haklı görürse, kararını
düzeltir.
Enstitü itirazı reddederse, itiraz Türk
Patent Enstitüsü'nün Yeniden İnceleme ve
Değerlendirme Kurulu tarafından
incelenir (KHK m. 50). Kurul, tarafları
görüşlerini bildirmeye davet eder ve
incelemesinden sonra kararını verir.
Yeniden İnceleme ve Değerlendirme
Kurulunun KHK'nin 47 ila 52 nci
maddelerinde belirtilen itiraz işlemleri
ile ilgili kesinleşen kararlarına karşı,
kesinleşen kararın bildirim tarihinden
itibaren iki ay içinde, yetkili
mahkemede dava açılabilir (KHK m. 53).
Dava hem Enstitü'ye hem de marka tescil
başvurusunda bulunan yada itiraza rağmen
başvurusu tescil edilmiş kişiye karşı
açılır. |
| |
|
|
| |
TESCİL |
|
|
| |
|
KHK ve ilgili yönetmelik hükümlerine
göre başvurusunu eksiksiz yapmış veya
eksikliklerini gidermiş ve süresi
içerisinde hakkında itiraz yapılmamış
veya yapılan itiraz kesin olarak
reddedilmiş bir başvuru, tescil edilerek
sicile kaydedilir. Başvuru sahibine
"Marka Tescil Belgesi" verilir (KHK m.
39/I).
KHK ile sağlanan marka koruması, tescil
ile elde edilir ve koruma süresi on
yıldır (KHK m. 6).
Tescil ile marka hakkının koruma kapsamı
belirlenir.
Tescil ile marka hak sahipliği oluşur.
Bundan sonra marka hakkı sahibi, mutlak
hak sahibi olur. |
| |
|
|
| |
MARKA HAKKINA TECAVÜZ HALİNDE KORUNMASI |
|
|
| |
|
Marka hakkı tecavüze uğrayan marka
sahibi, özel düzenlemelerden ve genel
olarak da Türk Ticaret Kanununun haksız
rekabeti düzenleyen hükümlerinden
yararlanır.
Marka haklarının korunması ile ilgili
esasları, kuralları ve koşulları, özel
olarak 556 sayılı KHK ile 4128 sayılı
Kanundaki hükümler kapsar.
Marka hakkı tecavüze uğrayan hak sahibi,
bu düzenlemelere dayanarak, mahkemeden
bazı istemlerde bulunabilir.
A) Hukuki sorumluluk
Marka hakkında tecavüz
fiillerinin durdurulması davası,
Tecavüzün giderilmesi
davası,
Tecavüzün önlenmesi davası,
Tecavüzün tespiti davası,
Tazminat davaları
Maddi tazminat davası,
Manevi tazminat davası,
İtibar tazminatı davası,
Delillerin tespiti,
El koyma,
Ürünler üzerinde mülkiyet
hakkı tanınması,
Markaların silinmesi ve
imha,
Hükmün ilgililere tebliği,
kamuya yayın yoluyla duyurulması ve
ilanı,
İhtiyati tedbirler,
Gümrük korunması.
B) Cezai sorumluluk
Marka hakkına tecavüz halinde verilecek
cezalar işlem, fiil ve suça iştirak
(katılma) ayırımına bağlı olarak
farklılıklar göstermektedir.
Kanuna uymayanlar hakkında hapis cezası,
para cezası, işyerinin kapatılması,
ticaretten men edilmesi yaptırımları
getirilerek, uygulamada etkinliğin
sağlanması amaçlanmıştır (KHK m. 61/A).
Markadan doğan haklara verilecek
cezaların alt ve üst sınırları aşağıdaki
gibidir:
Bir yıldan dört yıla kadar
hapis cezası,
4.994.000.000 Liradan
16.648.000.000 Liraya kadar para cezası,
İşyerlerinin bir yıldan az
olmamak üzere kapatılması,
Tecavüz edenlerin bir
yıldan az olmamak üzere ticaretten men
edilmeleri. |
| |
|
|
| |
MARKA BELGELERİNDE TESCİL SONRASI
YAPILABİLECEK İŞLEMLER |
|
|
| |
|
Belgenin başkasına devri
Yenileme
Suret çıkartılması
Adres değişikliği
Unvan Değişiliği
Nevi Değişikliği
Birleşme
Lisans işlemi
Veraset yoluyla intikal |
| |
|
|
|
 |
|
|
|
 |
 |
 |
|
|
|
GEREKLİ BELGELER |
|
Vekâletname |
 |
|
Tasarım Hakkı Beyanı |
|
|
|
